DZIEJE SZKOŁY

1603

Historia oświaty w Zerzniu zaczyna się- przynajmniej według zachowanych pisanych źródeł już w 1603 roku . Istniała wtedy w osobnym budynku – szkoła parafialna, której rektorem był Maciej z Karczewa, a kantorem ( śpiewakiem - organistą ) Maciej z Koszyna. Rektor pobierał 6 zł rocznie za prowadzenie szkoły. Pierwsza udokumentowana informacja o istnieniu szkoły parafialnej w Zerzniu pochodzi ze sprawozdania z wizytacji parafii przez biskupa poznańskiego Wawrzyńca Goślickiego.

W 1617 roku budynek szkolny został zniszczony .

 

Trojak Zygmunt III Waza Kraków 1603 r.

---

 

1841

W 1841 roku powstała w Zerzniu pierwsza szkoła elementarna. Liczyła 25 uczniów- w tym 20 chłopców i 5 dziewczynek. Dzieci pochodziły z trzech warstw społecznych: 10- pochodzenia szlacheckiego, 3- pochodzenia mieszczańskiego, 12- pochodzenia chłopskiego. Wszystkie dzieci, były wyznania rzymsko-katolickiego. Nauczał jeden nauczyciel. Szkoła mieściła się w wynajętym budynku

---

 

1903

 Na terenie parafii Sekcja Oświaty przy Komitecie Obywatelskim gminy Zagóźdź założyła 6 klas początkowych, uczęszczało do nich z 22 wsi ok. 500 uczniów. Nie dla wszystkich dzieci starczyło  miejsca .

---

 

1914 

W 1914 roku w poszczególnych wsiach powstawały ochronki (szkoły)  Lokale wynajmowano od okolicznych mieszkańców, Najbliższa była w Borkowie. W 1915 szkoły przeszły pod opiekę proboszcza z Zerznia – Józefa Kajrukszto, a później Kazimierza Merklejna . W 1914 do 3 klas uczęszczało 77 dzieci.

---

 "Aby przyśpieszyć rozwój oświaty rozpoczęto tworzyć w 1914 roku, w poszczególnych wioskach ochronki. Ochronki powstały w Falenicy, w Błotach, w Kaczym Dole (obecnie Międzylesie) oraz w Borkowie. Lokale wynajmowano w prywatnych domach. W ochronkach początkowo nauczano według systemu narzuconego przez rząd rosyjski, lecz już w maju 1915 roku rozpoczęto systematyczny wykład nauk początkowych z podręczników polskich, nie zaniedbując też śpiewu, gimnastyki i nauki zręczności (wyplatanie koszyków, słomianek, kapeluszy)”

 5. 1Ks. Waldemar Wojdecki, Historia kościoła i parafii Zerzeń 

Warszawa 1970. Maszynopis w zbiorach parafialnych

---

 

1915

 W ochronkach uczono początkowo według rosyjskiego systemu nauczania ale od maja tego roku uczono już z podręczników polskich.

We wrześniu 1915 r. władze niemieckie okupujące Warszawę przerwały działalność Komitetu Obywatelskiego, a tym samym działalność Sekcji Oświaty. Spowodowało to przejście ochronek pod opiekę proboszcza parafii Zerzeń- księdza Józefa Kajrukszto, a po jego odejściu funkcję ich opiekuna sprawował ksiądz Kazimierz Merklejn.

---

 

1916

 Najbliżej Zerznia znajdowała się ochronka w Borkowie- w której pracowała Lodzia Koziszczanka, a później dwie nauczycielki z Ostrołęki. W 1916 roku ochronkę przeniesiono do domu Bielickich, w którym wynajmowano jedną izbę. Do ochronki uczęszczało wówczas około 20 dzieci, które uczyły się rachunków, pisania i czytania8. W tym czasie dziećmi z ochronki zajmował się pan Szymon Bończak. Działalność ochronki uległa zawieszeniu, gdy powołano go do wojska. Po wojnie z powodu braku nauczyciela wynajęto do opieki nad dziećmi chłopa Mikołaja Sikorę.

---

 

1922

1 XII 1922 roku nauczycielem w szkole w Zerzniu został Ignacy Leonard Kałęcki. Była to szkoła jednoklasowa- zajmująca w budynku rodziny Szczakowskich jeden pokój, którego wyposażenie stanowiły 5-cio osobowe ławki i tablica..

W 1924 roku szkoła liczyła 3 oddziały do których uczęszczało 77 dzieci.

Ponieważ ilość dzieci zwiększała się, wynajęto dodatkowo jedną izbę u rodziny Witaków oraz salę w domu parafialnym, zatrudniono nauczycielkę- Zofię Kowalczykównę, a obowiązki kierownika szkoły powierzono L. Kałęckiemu.

---

 

1924 

Około tego roku nauczycielem w Borkowie został Władysław Wojtyszko. Szkoła mieściła się wtedy w domu Pawła Kowalskiego, a prawie wszyscy uczniowie nosili białe kołnierzyki. Był to zwyczaj wprowadzony przez Wacława Wojtyszkę- z czego był bardzo dumny. Dla mieszkańców była to szkoła, choć brak jest dokumentacji szkolnej,

 

 

 

---

 

 1925 

Jedno pomieszczenie w domu parafialnym oddano szkole. Zatrudniono nauczycielkę Zofię Kowalczykównę, a kierownikiem został Leonard Kałęcki.

---

 

1928 

 W roku szkolnym 1928/1929 była to szkoła trzyklasowa (składająca się pięciu oddziałów) do której uczęszczało 190 uczniów. Wówczas po raz pierwszy na dokumentach widnieje okrągła pieczęć szkoły o treści: “Publiczna Szkoła Powszechna- Zerzeń”. 

 

 

 

 

 

---

 

 1929 

 To już czteroklasowa szkoła. Zatrudniono kolejnego nauczyciela: Wacława Wojtyszko ( dotychczasowego nauczyciela z Borkowa).

---

 

1932

 17 kwietnia 1932 roku na zebraniu gromadzkim wsi: Zerzeń, Zbytki, Wólka Zerzeńska, Borków, Kuligów podjęto decyzję o postawieniu nowego budynku szkolnego w Zerzniu. Powołano Komitet Budowy Szkoły w skład którego weszli:   - kierownik szkoły w Zerzniu: Leonard Kałęcki,   - z Rady Gminnej: Wacław Wojtyszko i Mikołaj Figura,- z Dozoru Szkolnego: ksiądz proboszcz Anastazy Chabowski i Bargiel Andrzej, ze wsi Zbytki:  Gawryszewski Paweł (wójt gminy), Figura Walenty, ze wsi Zerzeń: Rogowski Stanisław (sołtys), Cieciorko Antoni, ze wsi Borków: Prokosiński Walenty, Bochenek Antoni, ze wsi Wólka:      Onyszko Roman (właściciel ziemski), Ajdacki Szymon,Galle Stanisław, ze wsi Kuligów:  Plewka Szymon.

 Podczas zebrania mieszkańcy postanowili opodatkować się w wysokości 20 złotych. Ksiądz A. Chabowski przekazał 500 zł należnych mu od gminy z tytułu wynajmu sali parafialnej.

---

 24 kwietnia 1932 roku na posiedzeniu Komitetu wybrano zarząd. Funkcję przewodniczącego powierzono Leonardowi Kałęckiemu, zastępcą został Paweł Gawryszewski, na skarbnika wybrano ks. A. Chabowskiego, a sekretarzem został Wacław Wojtyszko16.

Zbieraniem składek zajmowali się wyznaczeni członkowie Komitetu, posiadali oni legitymacje z pieczątką szkoły oraz specjalne kwitariusze na których potwierdzali wpłaty. Zebrane pieniądze przekazywali skarbnikowi. Dodatkowe fundusze pozyskiwano z:   dobrowolnych ofiar składanych do puszek po mszy przed kościołem, loterii fantowych prowadzonych przez gospodynie z tych wsi, zabaw tanecznych urządzanych na placu szkolnym i w sali parafialnej, przedstawień teatralnych urządzanych przez kółko dramatyczne istniejące przy komitecie, wynajmowania placu szkolnego pod karuzele i huśtawki,· opłat uiszczanych przez właścicieli kramów wystawianych w trakcie odpustu .

Rozpoczęcie budowy szkoły przedłużało się, ponieważ zbiórka pieniędzy przebiegała niezbyt sprawnie.

Komitet Budowy otworzył rachunek czekowy w Komunalnej Kasie Oszczędności, współpracował z powiatowym Komitetem Budowy Szkół.

---

Budynek szkolny projektował architekt inżynier Bohdan Lewandowski (dokumenty ocalały i znajdują się w szkole). Na wszystkie roboty: murarskie, ciesielskie, szklarskie itp. ogłaszane były przetargi. Spośród ofert wybierano wykonawców najsolidniejszych i najtańszych. Członkowie Komitetu byli bardzo zaangażowani w sprawy budowy. Osobiście wybierali materiały budowlane, które były przewożone furmankami mieszkańców.

 

 

---

 Dnia 4 października 1932 roku rozpoczęto roboty murarskie. Z powodu niskich funduszy ustalono, że początkowo zostaną wybudowane tylko dwie izby lekcyjne, zaś później w zależności od dopływu gotówki będą dobudowywane następne pomieszczenia. Osoby nie mogące uiścić składek mogły je odpracować przy budowie.

---

Dnia 18 grudnia 1932 r. wyświęcono budynek nowej szkoły, a 22 grudnia 1932 roku nastąpiło jej otwarcie z udziałem Inspektora. W latach następnych szkołę rozbudowywano.

---

1934 

 Dnia 3/9 stycznia 1934 roku przeniesiono klasy I , II i IV do nowego budynku. Pomieszczenia szkoły zostały ubezpieczone na kwotę 10000 złotych jako własność czterech wsi.

 

 

 

 

 

 

 

---

 

  1935

 W budynku szkolnym urządzano zabawy taneczne, na placu szkolnym odbywały się apele przy maszcie flagowym. Działała drużyna harcerska składająca się z czterech zastępów, prowadzona przez Wacława Wojtyszkę; założono kółko dramatyczne przedstawiające sztuki na specjalnie wybudowanej scenie. Działała biblioteka i Szkolna Kasa Oszczędności. Organizowano wycieczki krajoznawcze oraz tematyczne. Stopniowo wzrastała ilość pomocy naukowych oraz sprzętu. Nauczyciele uczestniczyli w kursach, konferencjach metodycznych, lekcjach otwartych, uzupełniali wykształcenie.

 

 

 

 

---

 

 1937 

 Od roku 1937/1938 szkoła była Szkołą Powszechną II- stopnia. Uczęszczało do niej 236 uczniów, liczyła 6 oddziałów.

 

---

   

 1938

 Postanowiono odbudować w części frontowej trzy sale: dwie na górze i jedną na dole jako szatnia oraz mieszkanie dla kierownika.

---

 

 1939

 We wrześniu nie rozpoczęto zajeć lekcyjnych - uniemożliwił to wybuch II wojny światowej. 

---

 

1940

  Zajęcia w szkole w Zerzniu rozpoczęły się dopiero dnia 8 stycznia 1940 roku. Trudno jest ustalić ilu uczniów uczęszczało wtedy do szkoły, bowiem dokumentacja z tego okresu, zachowała się w stanie szczątkowym. 

 18 marca 1940 roku budynek szkolny zajęły wojska niemieckie. Po zajęciu szkoły przez Niemców, nauka odbywała się w domach okolicznych gospodarzy: Madejaków, Gąsiorowskich, Sierpińskich i Gawryszewskich. Tajne nauczanie historii, języka polskiego, geografii, prowadzone było głównie przez Leonarda Kałęckiego i Wacława Wojtyszkę. Wójt gminy Wawer- Stanisław Krupka zorganizował dla starszej młodzieży dokształcający kurs rolniczy.

 

---

 

1946

Idea budowy szkoły odżyła na nowo. Prowadzeniem głównych spraw organizacyjnych zajął się L. Kałęcki. Tym razem pomogły władze terenowe. Gmina Wawer i zarząd powiatowy wyasygnowały na ten cel pieniądze oraz przekazały drewniany barak.Cegły uzyskano z budynku dawnej szkoły oraz z innych zniszczonych domów w Warszawie. Mieszkańcy pomimo trudnej sytuacji materialnej, ponownie zaczęli zbierać pieniądze na budowę szkoły. Byli na tyle hojni i pomocni, że pod koniec 1946 roku była ona już ukończona. Wójt gminy- Stanisław Krupka- jeden z członków Komitetu Budowy- był bardzo zaangażowany w budowę szkoły.

 Szkoła rozwijała się dynamicznie. W latach pięćdziesiątych do grona pedagogicznego dołączało wielu nowych nauczycieli: Stanisława Czechowska, Władysław Świeczko, Halina Ślusarczyk, Zofia Gralak, Alicja Jankowska.

Kierownik L. Kałęcki dążył do tego, aby szkoła była wyposażona w odpowiedni sprzęt szkolny i pomoce dydaktyczne. Starał się zainteresować uczniów historią dzielnicy, w której mieszkali. Jako zamiłowany fotograf prowadził przy szkole kółko fotograficzne.

Ewa Wojtyszko prowadziła tzw. "bibliotekę wędrującą"- z biblioteki w Wawrze wypożyczała książki, które przywoziła do szkoły w Zerzniu i udostępniała je uczniom i mieszkańcom. "Biblioteka" cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem.

 Z powodu zwiększającej się liczby uczniów, po raz kolejny w historii szkoły kierownictwo było zmuszone wynajmować pomieszczenia na zajęcia dydaktyczne.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

1957

Rozpoczęto budowę nowej szkoły w ramach akcji „1000 szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego” . 

---