W poniedziałek 9 października br. Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na wniosek Prezesa Zarządu Głównego Ogólnopolskiego Związku Żołnierzy Batalionów Chłopskich organizuje obchody rocznicowe powołania do życia Batalionów Chłopskich.
Uroczystości z udziałem asysty honorowej Wojska Polskiego rozpoczną się o godz. 10:30 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, gdzie szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk złoży wiązanki kwiatów oraz zapali znicze przed pomnikiem „Ku chwale Batalionów Chłopskich”, a także na grobie generała dywizji Franciszka Kamińskiego.
Następnie minister uda się przed pomnik Żołnierzy Batalionów Chłopskich i Ludowego Związku Kobiet, aby uczestniczyć w głównych uroczystościach w trakcie których planowane jest m. in. jego wystąpienie.
9 października 2023 r., Warszawa
godz. 10:30 – Cmentarz Wojskowy na Powązkach
godz. 12:00 – pomnik Żołnierzy Batalionów Chłopskich i Ludowego Związku Kobiet. (skwer przy ul. Czerniakowskiej i al. Polski Walczącej)
______________________________________________________________________________
8 października przypada Święto Żołnierzy Batalionów Chłopskich. Jest obchodzone w rocznicę dnia, w którym w 1940 roku na komendanta nowo powstałej militarnej organizacji ruchu ludowego został zaprzysiężony Franciszek Kamiński, pseudonim "Zenon Trawiński".
Bataliony Chłopskie, założone z inicjatywy konspiracyjnego Stronnictwa Ludowego "Roch", były drugą pod względem wielkości organizacją zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego. Ich celem była obrona ludności wiejskiej przed terrorem okupacyjnym oraz eksploatacją gospodarczą. Prowadziły akcje zbrojne i działania sabotażowe. Zostały utworzone w sierpniu 1940 roku jako Chłopska Straż o kryptonimie konspiracyjnym "Chłostra". Wiosną 1941 roku Straż została przekształcona w Bataliony Chłopskie.
W końcowym okresie II wojny światowej liczyły około 170 tysięcy żołnierzy oraz 20 tysięcy ochotniczek w Ludowym Związku Kobiet. Ogółem żołnierze tej formacji przeprowadzili kilka tysięcy różnego rodzaju akcji bojowych. Do najważniejszych należą walki w obronie pacyfikowanej Zamojszczyzny w latach 1942-1943, zwłaszcza bitwy pod Wojdą i Zaborecznem, oraz udział w wyzwoleniu tak zwanej Republiki Pińczowskiej w 1944 roku.
Bataliony prowadziły działalność również na Kresach Wschodnich pod okupacją sowiecką i niemiecką. Szacuje się, że w trakcie otwartych walk, działań dywersyjnych i w wyniku aresztowań poległo około 7 tysięcy żołnierzy tej organizacji.
Żołnierze Batalionów Chłopskich zasłużyli się także na polu wywiadowczym. Wzięli udział w rozpoznaniu poligonu rakietowego w Bliźnie, obserwując próby startów pocisków V-1 i rakiet V-2, lokalizując miejsca ich upadku, a także poszukując szczątków rozbitych rakiet. Części znalezione w lasach i na bagnach zostały za pośrednictwem Komendy Głównej Armii Krajowej wysłane drogą lotniczą do Londynu, gdzie poddano je badaniom technicznym.
Bataliony Chłopskie zostały rozwiązane w marcu 1945 roku. Gdy władzę w kraju przejęli komuniści, wielu żołnierzy formacji było prześladowanych, a w okresie stalinowskim skazano ją na zapomnienie.
W 2019 roku, w 79. rocznicę utworzenia organizacji, w Warszawie uroczyście odsłonięto pomnik Żołnierzy Batalionów Chłopskich i Ludowego Związku Kobiet.
Do Batalionów Chłopskich wstępowali głównie mieszkańcy wsi, nie miały one oddziałów bojowych w wielkich miastach. Inicjatorem powołania formacji i jej zwierzchnikiem z ramienia Centralnego Kierownictwa Ruchu Ludowego "Roch" był Józef Niećko "Zgrzebniak". Funkcję Komendanta Głównego pełnił Franciszek Kamiński, a szefem sztabu Komendy Głównej był Kazimierz Banach "Kamil".
Bataliony Chłopskie obejmowały zasięgiem prawie cały obszar II Rzeczypospolitej z wyjątkiem Pomorza oraz województw wileńskiego, nowogrodzkiego i poleskiego. W 1944 roku część oddziałów, wbrew rozkazom, podporządkowała się władzy Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego - tymczasowego organu władzy stworzonego przez Stalina na obszarze Polski wyzwalanej spod okupacji niemieckiej, i weszła w skład Armii Ludowej. Większość pozostała jednak wierna Rządowi RP w Londynie.
W czasie II wojny światowej terror wobec bezbronnych mieszkańców polskich wsi był powszechny i stanowił jeden z elementów niemieckiej polityki względem okupowanych ziem. Jeszcze w trakcie trwania wojny obronnej 1939 roku niemieckie wojska wymordowały ludność między innymi Złoczewa i Torzeńca. Zabito tam kilkuset Polaków. Za zbrodnie odpowiedzialni byli żołnierze Wehrmachtu. W późniejszym czasie polskie wsie pacyfikowały siły SS, Gestapo oraz Einsatzgruppen, czyli grupy operacyjne hitlerowskiej policji bezpieczeństwa i służby bezpieczeństwa.
Badacze przedstawiają różną liczbę polskich wsi spacyfikowanych przez Niemców i ich kolaborantów w latach 1939-1945. Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskiej w Michniowie podaje informację, iż w trakcie II wojny światowej spacyfikowano co najmniej 817 miejscowości. Ich mieszkańców rozstrzeliwano, wywożono do obozów koncentracyjnych i na przymusowe roboty do III Rzeszy, a dobytek rabowano i niszczono, paląc gospodarstwa i całe wsie.
Generał Franciszek Kamiński już w pierwszych tygodniach niemieckiej okupacji był jednym ze współtwórców centralnego ośrodka ruchu ludowego na terenie Warszawy, kierowanego przez Macieja Rataja. W sierpniu 1940 roku zgłosił koncepcję utworzenia Straży Chłopskiej, później organizacja ta przybrała nazwę Bataliony Chłopskie. Niedługo potem został mianowany komendantem głównym pierwszej w dziejach Polski samodzielnej chłopskiej organizacji zbrojnej i funkcję tę pełnił do końca wojny.W marcu 1943 doprowadził do scalenia sił Batalionów Chłopskich z Armią Krajową, faktycznie jednak scalenie nie zakończyło się do końca okupacji. Ostatecznie "przekazano" AK około 51 tysięcy żołnierzy. W 1944 roku Kamiński wszedł w skład Komendy Głównej Armii Krajowej. Pełnił funkcję szefa I Oddziału Sztabu AK. Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie był represjonowany przez komunistyczne władze. Zmarł w 2000 roku.